Drzeworyty Dürera w Muzeum Archidiecezji Warszawskiej

W zbiorach Muzeum Archidiecezji Warszawskiej znajduje się bezcenne dzieło – trzy cykle drzeworytów Albrechta Dürera: Żywot Maryi, Wielka Pasja i Apokalipsa. Drzeworyty wydano w 1511 r. i oprawiono w jeden wolumin. Ze względów konserwatorskich pokazywane są tylko okazjonalnie. Prezentację Księgi z drzeworytami i wybranych reprodukcji można oglądać na wystawie czasowej do 4 września.

„Można powiedzieć, że jest to wystawa jednego dzieła, ale prezentowanego wszechstronnie” – mówi jej kurator, dr Ewa Korpysz i dodaje: „Zdecydowaliśmy się na eksponowanie Księgi na prośbę zwiedzających, którzy wiedzieli, że mamy takie dzieło. Trudno jest jednak eksponować drzeworyty: można otworzyć Księgę pokazując jedną rycinę. Postanowiliśmy więc wykonać reprodukcje znacznej części rycin w skali 1:1 i na papierze najbardziej zbliżonym do oryginału” – zaznacza kurator. W ten sposób powstała wystawa, która prezentuje zarówno oryginał, jak i reprodukcje 3 cykli. W całości są pokazane dwa: „Wielka Pasja”, składająca się z 12 rycin oraz pełny cykl „Apokalipsa” – 16 rycin, ze znanym powszechnie i często reprodukowanym drzeworytem: „Czterej jeźdźcy Apokalipsy”. Z cyklu Maryjnego, na który składa się 20 rycin, wybrano 5 najciekawszych. W zamian za to Księga będzie otwierana co tydzień na innej.

Wystawie towarzyszy prezentacja multimedialna, która omawia drzeworyty pod względem ikonograficznym i walorów stylistycznych. Dzięki powiększeniom można zobaczyć szczegóły, których zwykle się nie zauważa- skórzaną oprawę z tłoczonymi i pozłacanymi literami i ekslibrisem rektora Akademii Krakowskiej, XVI-wiecznego właściciela księgi.

Księga jest wysoka na 55 cm; największe ryciny z cyklu Apokalipsa wypełniają prawie całą stronę i mają ok. 48 cm. Ewa Korpysz wyjaśnia: „W początkach XVI wieku Norymberga była ośrodkiem kształtowania się drzeworytów ze względu na rozwój drukarstwa. Do pism, Biblii czy modlitewników konieczne były ilustracje, które głównie były drzeworytnicze. Zwykle chodzi9ło o ilustracje małoformatowe przeznaczone dla modlitewnika czy kancjonału. Natomiast Dürer zrobił ryciny ogromne, które funkcjonowały jako samodzielne dzieła. Zostały potem zebrane w Księgę, na odwrocie zamieszczono teksty.

Drzeworyty funkcjonowały też jako samoistne dzieła sztuki i tak były sprzedawane. Szczególnie popularne wśród mieszczaństwa, którego nie stać było na zakup ryciny na desce. Drzeworyty oprawiano w ramy, niektóre nawet podkolorowywano. Albrech Dürer pracował nad drzeworytami od 1497 do 1511 roku. W najstarszym cyklu zatytułowanym „Apokalipsa” artysta stworzył plastyczną wizję końca świata – dramatyczną, ekspresyjną i sugestywną. Impulsem do pracy nad ilustracjami do Księgi Apokalipsy wg wizji św. Jana były wydarzenia historyczne (toczące sie wojny, dżuma) oraz przekonanie o zbliżającym się końcu świata. Cykl „Wielka Pasja” był pierwszym cyklem pasyjnym Dürera. Cykl „Żywot Maryi” charakteryzuje umieszczenie wydarzeń z jej życia w realiach znanych autorowi – ukazujący stroje, architekturę i przedmioty życia codziennego. „Realia historyczne drzeworytów są niemieckie, stroje są współczesne Dürerowi, widzimy miasteczka, krajobrazy tamtego czasu. To prawdziwa uczta dla oka” – zaznacza kurator wystawy Ewa Korpysz.

Wystawę można oglądać do 4 września.

Źródło:ekai