Monachium: ruszyły badania nad żydowskimi listami z petycjami do Piusa XII

Nowy projekt badania żydowskich listów z petycjami do papieża Piusa XII zainicjowali na konferencji w Monachium niemieccy uczeni oraz przedstawiciele Kościoła katolickiego i społeczności żydowskiej.

W ciągu najbliższych dziesięciu lat historyk Kościoła Hubert Wolf i jego zespół opracują listy-petycje do Piusa XII od około 15 tysięcy prześladowanych Żydów z całej Europy w czasach nazizmu. Będą dostępne online.

Była ambasador Niemiec w Watykanie, Annette Schavan i przewodnicząca Fundacji „Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość” ma nadzieję, że projekt badawczy „Prośba do papieża o pomoc” dostarczy impulsów dla budowania „kultury pamięci”.„Pamięć oświeca i rzuca nam wyzwanie, byśmy zaangażowali się w sprawy ludzi, którzy byli ofiarami, w ich biografie i w ich cierpienie, a także byśmy wzięli odpowiedzialność za to, co trzeba zrobić dzisiaj, aby godność każdego człowieka pozostała nienaruszalna” – powiedziała Schavan.

Trzy lata temu Watykan otworzył do badań swoje archiwa dotyczące pontyfikatu Piusa XII (1939-1958). W trakcie tego procesu Wolf odkrył listy z prośbami o interwencje. Historyk mówił o zmianie paradygmatu. Projekt nie skupia się na papieżu. Chodzi o to, by „dać ponownie głos narodowi żydowskiemu, którego pamięć narodowi socjaliści chcieli wymazać, i uczynić jego los publicznie widocznym”. Należałoby również przeprowadzić badania, jakie listy były kierowane do papieża, jak często Stolica Apostolska była w stanie pomóc i czy istniała różnica między ochrzczonymi i nieochrzczonymi Żydami.

Biskup pomocniczy Trewiru, Jörg Michael Peters zauważył, że listy mówią o desperacji ludzi w beznadziejnej sytuacji. „Autorzy kojarzyli je z ostatnią nadzieją na ucieczkę przed śmiercią. Ta perspektywa, podobnie jak badania nad strukturami udzielanej lub odmawianej pomocy, jest równie ważna dla zrozumienia historii, a także istotna dla walki z antysemityzmem w teraźniejszości” – powiedział bp Peters, który jest odpowiedzialny za relacje religijne z judaizmem w Konferencji Episkopatu Niemiec.

Listy to imponujące osobiste historie, wstrząsające świadectwa prześladowań, cierpień i horroru podczas rządów nazistów” – powiedział dwa lata temu Hubert Wolf w wywiadzie dla niemieckiego miesięcznika katolickiego „Herder Korrespondenz”. Zaznaczył, że „Stolica Apostolska reagowała na wezwania o pomoc, kiedy tylko było to możliwe, na przykład finansowo, jedzeniem lub schronieniem”. Czasami papież był w stanie pomóc w prośbach o wizę lub pieniądze na podróż statkiem, aby uniknąć deportacji do obozów zagłady. Historyczne źródła pokazały, że Pius XII sam przeczytał wiele petycji i osobiście podejmował decyzję o wsparciu. Historyk szczegółowo opowiedział o prośbie grupy Żydów, którym udało się uciec z Portugalii do Brazylii.

Jednocześnie Wolf podkreślił, że nie można jeszcze stwierdzić, czy działania Piusa XII w czasach panowania narodowego socjalizmu powinny zostać gruntownie przewartościowane. Jest on jednak przekonany, że „wizerunek papieża z pewnością musi być nakreślony jako bardziej złożony niż ma to często miejsce obecnie”.

Źródło:ekai