Odnalazł się film, na którym widać bł. Jana Machę

2022-01-21 13:07
Katowice. Ks. Jan Macha ogłoszony błogosławionym. Kim był?
Autor: domena publiczna/wikipedia Ks. Jan Macha został zamordowany przez Niemców podczas II wojny światowej.

Film nakręcono 17 lipca 1938 roku na obchodach 15-lecia Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej w Michałkowicach. „Gość Niedzielny” pisał wtedy, że byli tam młodzi z sąsiednich miejscowości; wymienił z nazwiska ks. Machę.

Cyfrową kopię filmu przekazał Archiwum Archidiecezjalnemu w Katowicach Joachim Żmij z Łąki pod Pszczyną. Przyjechał 20 grudnia 2021 r. do kurii z Andrzejem Pokornym i Romanem Rabaszowskim. Panowie opowiedzieli wtedy o losach tej filmowej taśmy.

Autorem niemego filmu jest ks. Karol Żmij rodem z Łąki, wujek Joachima. W 1938 roku był wikarym w Katowicach-Dębie. Wszystko wskazuje na to, że dotarł na uroczystości w Michałkowicach z młodzieżą ze swojej parafii. Wybuch wojny zastał go już na placówce w Lipinach. Tam 3 maja 1940 roku, w ramach eksterminacji polskiej inteligencji, aresztowali go Niemcy. Ksiądz Żmij trafił do obozu w Dachau, a później do Mauthausen-Gusen. Pracował w kamieniołomie. Stracił życie 4 października 1940 r.

Nazwiska kilku uwiecznionych ludzi, a także czas i miejsce powstania filmu rozszyfrowali historycy Archiwum Archidiecezjalnego w Katowicach oraz Jacek Kurek i Dawid Keller z Muzeum w Chorzowie. Pomagał też ks. Damian Bednarski. Jak film trafił do Archiwum? Po śmierci ks. Karola Żmija, jego rzeczy osobiste zostały prawdopodobnie odesłane bliskim z probostwa w Lipinach. Przez kilkadziesiąt lat, trzy nakręcone przez duchownego filmy przeleżały w szufladzie pana Joachima. Kilkanaście lat temu opowiedział o sprawie koledze- Andrzejowi Pokornemu. Ten bardzo się nią zainteresował. Udało mu się uruchomić stary projektor ks. Karola, ale filmów nie obejrzeli. Okazało się, że w urządzeniu brakuje jednej soczewki. Rozważali przegranie filmów na kasetę VHS, ale cena była zbyt wysoka.

Ponad rok temu Andrzej Pokorny usłyszał w telewizji apel pracownika Filmoteki Śląskiej o przekazywanie starych taśm filmowych. Jest to związane z projektem Śląskie Digitarium. Do końca kwietnia 2023 roku ma zostać zdigitalizowanych i udostępnionych w internecie 250 starych filmów, pochodzących z województwa śląskiego. Joachim Żmij przekazał więc rzeczy po wujku- Filmotece Śląskiej. Fachowcy z Instytucji Filmowej Silesia Film poddali taśmy filmowe kilkumiesięcznej konserwacji, podczas której powoli chłonęły wilgoć. W ten sposób odzyskały sprężystość i minęło zagrożenie, że się połamią. Następnie zostały oczyszczone. Dwie pierwsze już zeskanowano. Ich cyfrowe kopie Filmoteka Śląska przekazała Joachimowi Żmijowi.

Na jednym filmie widać obchody w Michałkowicach i księdza Machę, na drugim – wmurowanie pamiątkowego dokumentu pod dom parafialny w Dębie. Na trzecim jest uwieczniona pielgrzymka Górnoślązaków na Jasną Górę. Księdza Machę rozpoznali na zdjęciach pan Joachim i jego koledzy. Roman Rabaszowski powiadomił o tym fakcie Archiwum Archidiecezjalne.

Praca nad tym filmem nie została jeszcze zakończona. W planie mamy stabilizację i usunięcie rys – zapowiada Andrzej Tuziak  z Instytucji Filmowej Silesia Film. Zwraca uwagę, że część filmu została nagrana w kolorze. To ujęcia, w których widać pokazy gimnastyczne Sokoła oraz dynamiczne tańce regionalne w wykonaniu druhów i druhen Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży. To oryginalny film kolorowy, a nie koloryzowany. Oddaje rzeczywiste barwy zarejestrowane w Michałkowicach ponad 80 lat temu. – Materiały kolorowe były wtedy dostępne, ale stanowiły rzadkość i były drogie. Zapewne księdza Żmija było stać tylko na jedną rolkę takiego filmu – mówi Andrzej Tuziak.

Źródło:info.wiara.pl