KUL: Centrum Relacji Katolicko-Żydowskich im. Abrahama J. Heschela poprowadzi międzynarodowy dialog między religiami

2022-10-18 15:24

To nowa jednostka naukowa, edukacyjna i kulturalna, która ma pogłębiać relacje katolicko-żydowskie w wymiarze międzynarodowym. Uroczysta inauguracja pierwszego takiego ośrodka na świecie odbyła się w poniedziałek w obecności przedstawicielu różnych środowisk religijnych.

Działalność naukowa Centrum będzie koncentrować się na zagadnieniach historii, kultury i dziedzictwa żydowskiego, głównie na ziemiach polskich, ale także w Europie, Izraelu i na świecie. Przedmiotem badań będzie całościowe ujęcie kwestii wzajemnych stosunków polsko-żydowskich i wspólnego dziedzictwa kulturowego. Wśród zadań w tym obszarze będzie przygotowywanie publikacji naukowych, wydawnictw źródłowych, leksykonów, publikacji o charakterze popularyzatorskim oraz organizowanie konferencji naukowych, forum, spotkań i dyskusji na wybrane zagadnienia z obszaru badań.

Inauguracja Centrum Relacji Katolicko-Żydowskich KUL im. Abrahama J. Heschela jest wydarzeniem historycznym i jestem przekonany, że nie tylko dla naszego uniwersytetu. Od samego początku mojej kadencji uważałem, że z determinacją trzeba doprowadzić do tego, aby wiele osób mogło się spotkać w tym obszarze dialogu. Moje kontakty, bezpośrednie spotkania i maile do wielu osób i instytucji doprowadziły do tego spotkania. Tak, myślę, że to jest tylko instytucjonalne spotkanie, bo tak naprawdę w sercach ludzi to spotkanie już funkcjonowało. Tylko przybranie form instytucjonalnych jest zawsze trudne, szczególnie w takich tematach, które przez lata oddzielały ludzi od siebie. A my uważamy, że nas więcej łączy. Wspólna Biblia, wspólna przeszłość i wspólna przyszłość. To jest zadanie nie tylko dla tego Centrum, ale myślę, że również w innych obszarach, w relacjach międzynarodowych. Filary, na których opiera się działalność Centrum można podsumować hasłem: Wspólna Biblia - Wspólna przeszłość - Wspólna przyszłość. Odnoszą się one do wspólnych korzeni biblijnych, do wspólnoty dziejów obu społeczności, jak również do potrzeby kształtowania przyszłości opartej na dialogu i otwartości na wielokulturowość – mówił w rozmowie z Radiem Plus ks. prof. Mirosław Kalinowski, rektor KUL.

W działalność Centrum zaangażowani są bibliści z całego świata, ale przede wszystkim inicjatorami i koordynatorami działań są pracownicy naukowi KUL.

Będzie to okazja do zaprezentowania potencjału naukowego naszego środowiska. Myślę tutaj o naszych biblistach, którzy w większości swój stopień naukowy zdobywali również w Jerozolimie. Przebywali tam przynajmniej jeden semestr, a niektórzy kilka lat. Biblię znają bardzo biegle. Języki biblijne to również prezentacja naszego dorobku z Wydziału Nauk Humanistycznych. Badania, które były prowadzone i są prowadzone, więc uważam, że to będzie promieniowało. W tym momencie możemy zakreślić te obszary, w których ono nie będzie tak dostrzegalne, ale uważam, że będzie dostrzegane w przyszłości, co pięknie wyraził w swoim liście rabin Skórka, że KUL zmienia bieg historii – dodał w rozmowie z Radiem Plus ks. prof. M. Kalinowski.

Inicjatywa powołania Centrum Heschela KUL została pozytywnie przyjęta przez środowiska żydowskie. Ambasador Izraela w Polsce Yacov Livne ocenił, że Centrum Heschela KUL nie tylko będzie pełniło posługę badawczą, ale przede wszystkim będzie kształtować postawę otwartości na dialog pomiędzy narodami polskim i żydowskim.

Skupiając się na działalności naukowo-badawczej, Centrum otwiera się na zagadnienia związane z historią, kulturą i dziedzictwem Żydów, jak również na relacjach polsko-żydowskich na przestrzeni wieków, w tym współczesności. Cieszę się, że znajdujemy coraz to lepsze, właściwe sposoby rozmawiania o przeszłości - napisał dyplomata w liście do uczestników uroczystości.

Córka patrona Centrum - prof. Susannah Heschel, która prowadzi badania w Dartmouth College w USA, przypomniała najważniejsze idee swojego ojca, także dotyczące dialogu chrześcijańsko-żydowskiego.

Myślę, że to Centrum to jedna z najważniejszych rzeczy, która wydarzyła się w polskiej i żydowskiej historii ponieważ przez tyle lat i Żydzi i katolicy byli szkalowani. Żydzi byli mordowani, Polacy także mocno ucierpieli. Mam nadzieję, że to Centrum tchnie nowego ducha, ducha w którym będziemy mogli odnaleźć świętość obu religii i na nowo odtworzyć nasze stosunki, o czym wiele lat temu mówił papież Jan XXIII, papież Paweł VI i każdy następny aż do papieża Franciszka. To jest to czego oni pragną dla Kościoła katolickiego. Wierze też, że głęboko w sercach wszystkich Żydów jest też chęć odnalezienia ducha, aby postrzegać siebie wzajemnie z podziwem i szacunkiem – mówiła w rozmowie z Radiem Plus, prof. Susannah Heschel.

Działający na rzecz dialogu międzyreligijnego rabin Abraham Skórka, podkreślił, że KUL - tworząc Centrum Heschela - daje pozytywną odpowiedź na wezwanie kierowane do Żydów i katolików, by zmieniali bieg historii.

Dzisiaj obejmujecie swojego żydowskiego brata z zobowiązaniem do naprawienia błędów przeszłości i stworzenia dróg dialogu, które pozwolą na przyszłość pełną wzajemnego zrozumienia, pokoju i serdeczności. W tej przyszłości każdy człowiek i naród odnajdzie swoją własną drogę duchową, która zbliży go do Stwórcy - napisał rabin Abraham Skórka w przesłaniu na uroczystość inauguracji Centrum Heschela KUL.

Łaciński patriarcha Jerozolimy abp Pierbattista Pizzaballa, przypomniał, że historia relacji chrześcijańsko-żydowskich była trudna, dlatego tak wielką wartością jest dialog między bratnimi religiami.

W przeszłości stosunki między Katolikami, a Żydami nigdy nie były łatwe. Jak wszyscy wiedzą, istnieje wiele nieporozumień, które stwarzają wiele problemów. To Centrum ma na celu tworzenie, budowanie lepszego zaufania z dwiema społecznościami i lepszą wiedzę. Ponieważ pierwszym aspektem jakiejkolwiek formy antysemityzmu lub rasizmu jest ignorancja. Zatem poznanie się jest formą wzajemnego wspierania się, a także wspólnego wkładu w szerszą społeczność. Dialog chrześcijańsko-żydowski jest pierwszym i najbardziej ważnym typem dialogu, bo to jest dialog z naszymi korzeniami - mówił w rozmowie z Radiem Plus, abp Pierbattista Pizzaballa.

Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski abp Stanisław Gądecki podkreślił, że Centrum Heschela KUL jest realizacją deklaracji soborowej "Nostra aetate" i nauczania Kościoła wyrażonego przez kolejnych papieży.

Deklaracja "Nostra aetate" przypomina, że z żadną inną religią Kościół katolicki nie pozostaje w tak bliskiej relacji, ani z żadnym innym narodem nie łączy go tak ścisła więź, jak z judaizmem - zaznaczył w liście do uczestników inauguracji. Przypomniał też rolę papieża Jana Pawła II, który jest wzorem do naśladowania w dialogu katolicko-żydowskim. - Był pierwszym papieżem, który modlił się razem z rabinem o pokój, pierwszym papieżem, który wszedł do synagogi i który odwiedził niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny Auschwitz-Birkenau. Jan Paweł II jako pierwszy papież modlił się pod Murem Płaczu, prosząc Boga o wybaczenie i wzajemne braterstwo. Podkreślał również, że antysemityzm jest grzechem - napisał abp Stanisław Gądecki.

Wielki Kanclerz KUL, metropolita lubelski abp Stanisław Budzik przypomniał nauczanie II Soboru Watykańskiego i jego wielkie znaczenie dla dialogu chrześcijańsko-żydowskiego.

Na tym Soborze nastąpiło ważne wydarzenie powstała deklaracja soborowe na temat relacji Kościoła do wielkich religii światowych. A z tych religii światowych najważniejsza dla nas chrześcijan jest religia Izraela. Jesteśmy z nią bardzo blisko związani przez Stary Testament. Nasze dzieje były różne. Mieliśmy po drodze różne wydarzenia, różne trudności. Istniał także antysemityzm. Soborowa deklaracja to działanie przełomowe. Kościół otworzył się na dialog z judaizmem. Ten dialog był przed tym też toczony, ale na pewno to jest wielki kamień milowy. Z żadną inną religią nie jesteśmy tak powiązani jak z judaizmem. Kto spotyka Jezusa, ten spotyka też judaizm - mówił w rozmowie z Radiem Plus abp Stanisław Budzik.

Podczas ceremonii przedstawiono Komitet Honorowy oraz Radę Naukową Centrum nowej instytucji. Dyrektorem Centrum Heschela KUL jest biblista ks. prof. Mirosław S. Wróbel, który na KUL kieruje Sekcją Nauk Biblijnych; ponadto jest tłumaczem Biblii Aramejskiej i badaczem literatury rabinicznej. Doktorat z nauk biblijnych uzyskał na École Biblique w Jerozolimie.

Przede wszystkim pierwszą i najważniejszą rzeczą jest organizowanie spotkań między uczonymi żydowskimi i katolickimi, chrześcijańskimi po to, żeby się wzajemnie słuchać, po to, żeby wyłowić tematy, które są istotne, pilne, ważne. Aby także podjąć próbę dojścia do konkluzji, aby wszelkie uprzedzenia, wszelkie postawy zamknięcia niwelować, a tworzyć mosty. To jest główne zadanie Centrum i temu będzie służyło to Centrum im. Abrahama J. Heschela , patrona, który uczy nas tego prawdziwego otwarcia, otwarcia w prawdzie i otwarcia w miłości wobec drugiego człowieka z poszanowaniem jego godności – wyjaśnia w rozmowie z Radiem Plus ks. prof. Mirosław Wróbel.

Funkcję zastępców dyrektora pełnią dr hab. inż. Witold Mędykowski oraz ks. dr Paweł Rytel-Andrianik. Siedzibą Centrum Relacji Katolicko-Żydowskich KUL im. Abrahama Joshuy Heschela będzie Collegium Iuridicum KUL przy ul. Spokojnej 1 w Lublinie. Wśród pierwszych projektów Centrum Heschela KUL, już w okresie Adwentu będzie wspólne katolicko-żydowskie spojrzenie na Biblię - rabini będą komentować teksty Ewangelii, z kolei katoliccy uczeni przeanalizują teksty parasz, które są czytane w synagogach.

W składzie Rady Naukowej i Komitetu Honorowego nowopowstałej instytucji znaleźli się m.in. rabin prof. Abraham Skórka z Argentyny, dyrektor ds. Kontaktów Międzyreligijnych Amerykańskiego Komitetu Żydowskiego Rabin David Rosen, profesor Uniwersytetu Nowojorskiego Rabin prof. Lawrence H. Schiffman, profesor Studiów Hebrajskich i Żydowskich Uniwersytetu w Oxfordzie prof. Judith Olszowy-Schlanger, profesor Studiów Nowego Testamentu E. Rhodes i Leona B. Carpenter w Vanderbilt University Divinity School w Nashville prof. Amy-Jill Levine, prof. Glenda Abramson z Uniwersytetu w Oxfordzie, łaciński patriarcha Jerozolimy abp Pierbattista Pizzaballa, dyrektor Międzynarodowego Ośrodka Badań nad Historią i Dziedzictwem Kulturowym Żydów Europy Środkowej i Wschodniej prof. dr hab. Sławomir Żurek oraz prof. Yagil Limore z Uniwersytetu Bar Ilan w Tel Awiwie.

Działalność edukacyjna Centrum ma kształtować dojrzałe postawy obywatelskie, szczególnie wśród ludzi młodych; tu ważne jest rozwijanie dialogu międzyreligijnego i międzynarodowego. Wśród planowanych zadań są m.in. uruchomienie programu visiting professors i wykładowców zewnętrznych w ramach zajęć na KUL, programu wymiany studentów między KUL a uniwersytetami w Izraelu, przygotowywanie wspólnych projektów upamiętniających życie i męczeństwo osób narodowości żydowskiej i polskiej, angażujące młodzież z Polski i Izraela.

Ważnym aspektem działalności Centrum Heschela będzie także medialna edukacja społeczna - upowszechnianie wiedzy i kształtowanie świadomości społecznej poprzez regularne publikacje medialne na temat wyników badań i wydarzeń związanych z działalnością Centrum.