Noc Biologów na Wydziale Medycznym KUL: Woda to dar życia dla całej Ziemi

„Woda – źródło życia – teraźniejszość i przyszłość” – to hasło przewodnie tegorocznej Nocy Biologów, którą zaplanowano na 13 stycznia. Już po raz dwunasty w kilkudziesięciu miejscach w całej Polsce spotkają się wszyscy pasjonaci biologii, by poznać tajemnice świata przyrody.

Nauki biologiczne rozwijają się dzisiaj w szybkim tempie, dzięki nowoczesnym urządzeniom powstają coraz to nowe technologie, wzrasta też ich zastosowanie w medycynie, przemyśle, rolnictwie i gospodarstwach domowych. Z drugiej strony rozwój technologii i przemysłu, nie tylko związanego z biologią, powoduje szereg zagrożeń w tym dla życia i zdrowia człowieka. Najlepszym sposobem na właściwe wykorzystanie tak nowych możliwości, jakie daje rozwój biologii jak i zmniejszanie zagrożeń dla człowieka i jego otoczenia jest zdobywanie wiedzy, dlatego warto wziąć udział w Nocy Biologów, która już w najbliższy piątek (13 stycznia) odbędzie się w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II w Lublinie.

Przygotowaliśmy przede wszystkim zajęcia praktyczne odbywające się w laboratoriach i salach wykładowych. Są to zajęcia laboratoryjne w Instytucie Nauk Biologicznych, gdzie uczestnicy będą mogli samodzielnie wykonywać analizy, a także uczestniczyć w pokazach. Przygotowaliśmy także warsztaty, które będą realizowane przez Instytut Nauk o Zdrowiu – które będą dotyczyły tematu zdrowia człowieka i roli wody w funkcjonowaniu ludzkiego organizmu – wyjaśnia w rozmowie z Radiem Plus, dr Radosław Mencfel, koordynator Nocy Biologów na Wydziale Medycznym KUL.

To będzie cykl otwartych dla każdego wykładów, prezentacji i warsztatów w laboratoriach Wydziału Medycznego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W piątek fani nauk biologicznych będą mogli wziąć udział w Nocy Biologów - to projekt, którego celem przewodnią ideą jest popularyzowanie nauk i wiedzy biologicznej w XXI wieku. Hasło przewodnie Nocy Biologów 2023 nawiązuje do hasła Europejskiej Agencji Środowiska i brzmi: "Woda - źródło życia -teraźniejszość i przyszłość".

To zwrócenie uwagi na globalne zasoby Ziemi, które stają deficytowe. Pomimo tego, że w większości nasza planeta pokryta jest wodą, to wody słodkiej, która może być wykorzystywana przez ludzi w celach bytowych, jak i do produkcji żywności jest stosunkowo mało. W wielu rejonach świata, w tym niestety także w Polsce, mamy okresowe susze i niedobory wody. To wpływa na funkcjonowanie całej gospodarki, na zdrowie człowieka i na jakość środowiska – dodaje dr R. Mencfel.

Ogółem realizowane będzie około 30 projektów, głównie warsztatów, zajęć laboratoryjnych, pokazów doświadczeń i nowoczesnych metod analiz chemicznych.

To są projekty skierowane zarówno do dzieci i młodzieży ze szkół podstawowych i ponadpodstawowych, a także do osób dorosłych. Chcemy w tym czasie otworzyć laboratoria biologiczne dla społeczności lokalnej, aby pokazać zainteresowanym czym się zajmujemy na co dzień, a także jakie to znaczenie dla ich codziennego funkcjonowania i życia – mówi dr R. Mencfel.

Opisy wybranych projektów:

Lodowa kraina

Mgiełka, bąbelki, kolory i światełka. Zapraszamy na bajkowy pokaz z magicznymi kostkami lodu. Samopompujące się baloniki, zmieniające kolory roztwory, śpiewające łyżki, pękające purchawki – do tego dużo mroźnej piany i bąbelków. Spróbujemy wywołać Dżina z lampy i uwięzić ocean w butelce. Pokaz zostanie uwieńczony wybuchem chłodnej mgły. Pokazy ukierunkowane na interakcję z widownią.

Plastikowa butelka - oznaczanie tworzyw sztucznych

Plastik jest wszechobecny i znajduje zastosowanie w niemal każdej dziedzinie życia: od produkcji zabawek, po przemysł spożywczy i gastronomię (opakowania jednorazowe, butelki, pojemniki), medycynę, przemysł motoryzacyjny, lotniczy czy budownictwo. Właściwości plastiku, które początkowo stanowiły jego zalety (trwałość, odporność na wilgoć i czynniki chemiczne), później okazały się przyczyną problemów ekologicznych, z uwagi na trwałe zanieczyszczenie środowiska. Celem projektu jest identyfikacja tworzyw sztucznych stosowanych do produkcji wód mineralnych i napojów przy użyciu spektroskopu FT-IR oraz klasyfikacja pod względem przydatności i możliwości recyklingu.

Zobaczyć DNA na własne oczy

DNA jest organicznym związkiem chemicznych występującym w każdym organizmie żywym. Jest nośnikiem informacji genetycznej. To właśnie DNA decyduje o naszych cechach- o tym jaki mamy kolor oczu, włosów, czy o naszych zdolnościach i predyspozycjach. Ze względu na swoje rozmiary oraz lokalizację, DNA jest niedostrzegalne gołym okiem. Do jego zobrazowania niezbędne jest wykonanie pewnych czynności oraz odpowiedniej klasy sprzęt, który to ułatwi.

Szczegółowy program, lokalizacje, opisy projektów i rejestracja na stronie www.nocbiologow.pl, informacje na Facebookowej stronie wydarzenia pn. "NocBiologowKUL".

Rzeki, jeziora i morza Europy ulegają negatywnemu wpływowi zanieczyszczeń, nadmiernej eksploatacji i zmian klimatu. Mimo względnego bogactwa zasobów wody słodkiej w niektórych częściach Europy dostępność wody i działalność społeczno-gospodarcza są nierównomiernie rozłożone, co prowadzi do znacznych różnic w poziomach deficytu wody w różnych okresach i regionach. W ciągu ostatnich 50 lat zapotrzebowanie na wodę w całej Europie stale rosło, częściowo ze względu na wzrost liczby ludności. Doprowadziło to do ogólnego zmniejszenia odnawialnych zasobów wodnych na mieszkańca o 24% w całej Europie. Spadek ten jest szczególnie widoczny w południowej Europie, głównie w wyniku niższych poziomów opadów, jak pokazuje wskaźnik EEA. Na przykład latem 2015 r. odnawialne zasoby słodkowodne (np. wody podziemne, jeziora, rzeki lub zbiorniki) były o 20% mniejsze niż w tym samym okresie w 2014 r. ze względu na spadek ilości opadów netto o 10%. Coraz większy napływ ludzi do miast również wpływa na zapotrzebowanie na wodę, zwłaszcza na obszarach gęsto zaludnionych.

EEA szacuje, że około jedna trzecia terytorium UE jest narażona na stały lub tymczasowy deficyt wody. Kraje takie jak Grecja, Portugalia i Hiszpania doświadczyły już poważnych susz w miesiącach letnich, ale niedobór wody staje się istotnym problemem również w regionach północnych, w tym w części Zjednoczonego Królestwa i Niemiec. Obszary rolnicze, które wymagają intensywnego nawadniania, wyspy w południowej Europie popularne wśród turystów i duże aglomeracje miejskie uznaje się za obszary, w których występuje największy deficyt wody. Przewiduje się, że w związku ze zmianami klimatu coraz częściej będą występować niedobory wody.

Idea Nocy Biologów narodziła się na Wydziale Biologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Było to efektem licznych spotkań otwartych dla społeczności miasta i regionu. Tłumy odwiedzających wydział dzieci, młodzieży i dorosłych stanowiły impuls do zorganizowania w całej Polsce tego typu przedsięwzięć. Propozycję tę z entuzjazmem przyjęła Konferencja Dziekanów Wydziałów Przyrodniczych Uniwersytetów Polskich, powierzając Wydziałowi Biologii UAM koordynację pierwszej Nocy Biologów w 2012 r.