Dolina Szwajcarska zabytkiem w Warszawie

Park do rejestru wpisał Mazowiecki Wojewódzki Konserwator. Historia terenu sięga XVIII wieku. Znajduje się przy ulicy Chopina.

Postępowanie o wpis do rejestru zabytków zostało wszczęte z urzędu. Dolina Szwajcarska to niewielka część dawnego założenia parkowego z XVIII wieku. Pierwotnie teren ten Elżbieta Lubomirska sprzedała Augustowi Poniatowskiemu w 1764 roku. Już wtedy ziemia, na której znajduje się dzisiejszy park została ukształtowana i pozostała w tej formie do dzisiaj. Nazwa tego miejsca pochodzi od gwary mieszczańskiej i najprawdopodobniej wzięła swój początek od wybudowanych tam domków i pawilonów w tak zwanym stylu szwajcarskim w XIX wieku. Park zyskał swoją popularność poprzez odbywające się w nim koncerty muzyczne, ślizgawki, a także zabawy na cele dobroczynne, które zostały wspomniane nawet w “Lalce” Bolesława Prusa. W Dolinie założono nawet tzw. Cyrk Letni, jednak później stopniowo okrajano teren, wycinano drzewa i budowano budynki gospodarcze.

W trakcie Powstania Warszawskiego park został całkowicie zniszczony, a przetrwało zaledwie kilkadziesiąt starych drzew. Po wojnie przystąpiono do odbudowy tego miejsca, a już w 1950 roku oddano go do użytku mieszkańcom Warszawy. W założeniach miał pełnić funkcję ogólnodostępnego ogródka wypoczynkowego. Teren wraz z zaprojektowaną małą architekturą w kształcie, jaki nadano mu w 1950 roku przetrwał do dziś, a w 2016 odsłonięty został pomnik Henryka Sławika i Józsefa Antalla.

Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków - profesor Jakub Lewicki - zaznaczył, że obecny kształt Doliny Szwajcarskiej jest wynikową wielu burzliwych zmian na przestrzeni czasu, który ma podwójny walor historyczny i naukowy: jako relikt XIX-wiecznego założenia ogrodowego i socrealistycznej kompozycji parkowej, wkomponowanej w istniejącą strukturę. 

Paweł Brzezinka