Boże Ciało – największy skarb Kościoła

Boże Ciało, czyli uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa, to jedno z najważniejszych i najbardziej uroczystych świąt w Kościele katolickim. Obchodzone jest w czwartek po uroczystości Trójcy Świętej, 60 dni po Wielkanocy.

Głównym punktem tego dnia są procesje eucharystyczne z Najświętszym Sakramentem, które przechodzą ulicami miast i wsi jako publiczne świadectwo wiary.

Korzenie święta – objawienia i cud eucharystyczny

Bezpośrednią przyczyną ustanowienia święta były objawienia św. Julianny z Cornillon we Francji w 1245 roku. Chrystus domagał się w nich ustanowienia osobnego święta ku czci Eucharystii, wskazując jako datę czwartek po Trójcy Świętej. Początkowo spotkało się to z oskarżeniem o herezję, jednak z czasem objawienia uznano za autentyczne. W 1264 roku papież Urban IV bullą Transiturus ustanowił uroczystość Bożego Ciała dla całego Kościoła. Bezpośrednim impulsem do tej decyzji był cud eucharystyczny w Bolsenie – hostia zaczęła krwawić w rękach kapłana, który miał wątpliwości co do realnej obecności Chrystusa w Eucharystii. Korporał z kroplami krwi przechowywany jest do dziś w katedrze w Orvieto.

Rozwój święta w Polsce

W Polsce święto zostało wprowadzone w 1320 roku przez biskupa Nankera w diecezji krakowskiej. Już w XIV wieku procesje odbywały się m.in. w Płocku. W późnym średniowieczu i renesansie ważnym ośrodkiem kultu Bożego Ciała był kościół Bożego Ciała w Poznaniu. Na początku XX wieku istniały dwa oddzielne święta: Boże Ciało oraz Święto Najdroższej Krwi Chrystusa. Po reformach liturgicznych zostały one połączone w jedną uroczystość: Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa. 17 lutego 1967 roku Konferencja Plenarna Episkopatu Polski ujednoliciła obchody procesji, wprowadzając cztery stacje z czytaniami Ewangelii i nowymi modlitwami, które koncentrują się na tajemnicy Eucharystii.

Znaczenie duchowe i symbolika

Procesja Bożego Ciała jest publiczną manifestacją wiary i zaproszeniem Chrystusa do codziennego życia wiernych. – „To przejście Jezusa eucharystycznego pośród miejsc, gdzie żyjemy, pracujemy, trudzimy się – to znak, że Bóg jest z nami nie tylko w kościele, ale wszędzie tam, gdzie jesteśmy” – wyjaśnia bp Adam Bab, biskup pomocniczy archidiecezji lubelskiej.

Monstrancja, w której niesiony jest Najświętszy Sakrament, wywodzi się z łacińskiego słowa monstrare, czyli „pokazywać”. Jej barokowy kształt słońca symbolizuje światłość Chrystusa.

– „Pokazujemy w ten sposób naszą wiarę. Jezus Chrystus, który zmartwychwstał, jest z nami – właśnie w postaciach eucharystycznych. Można powiedzieć, że to największy skarb Kościoła. To Bóg bliski, który stał się dla nas Pokarmem.Podczas procesji wierni zatrzymują się przy czterech ołtarzach, przy których odczytywane są Ewangelie i kontemplowana jest obecność Chrystusa. – „Jezus w Eucharystii jest źródłem jedności, owocności życia i pomocą w przyjęciu wymagań Ewangelii – dodaje bp A. Bab.

Boże Ciało dziś

W Polsce Boże Ciało obchodzone jest jako święto nakazane – wierni są zobowiązani do uczestnictwa we mszy świętej. W niektórych krajach święto to przenoszone jest na niedzielę. Dla wielu wiernych to nie tylko uroczystość liturgiczna, ale również głębokie, duchowe przeżycie, które przypomina o realnej obecności Boga pośród ludzi.

– „W pierwszych wiekach mówiąc o Bożym Ciele, myślano o wspólnocie Kościoła. Dopiero w średniowieczu pojęcie to zaczęło oznaczać bezpośrednio Eucharystię – ciało Chrystusa” – tłumaczy ks. dr Krzysztof Kwiatkowski, proboszcz parafii archikatedralnej w Lublinie.

Arcybiskup Metropolita Lubelski Stanisław Budzik udzielił dyspensy od charakteru pokutnego, w tym od zachowania wstrzemięźliwości od spożywania pokarmów mięsnych, w piątek 20 czerwca 2025 r. wszystkim wiernym Archidiecezji Lubelskiej, a także innym osobom przebywającym w tym dniu na terenie Archidiecezji. Zachęcił jednocześnie do zastąpienia wstrzemięźliwości innymi formami pokuty, zwłaszcza uczynkami miłosierdzia i pobożności.