Majdanek: „Więźniowie KL Lublin 1941–1944” – nowa monografia

Nowa monografia niemieckiego obozu koncentracyjnego w Lublinie to efekt pracy pięciu badaczy związanych z Państwowym Muzeum na Majdanku. Jest świeżym spojrzeniem nie tylko na historię Majdanka, ale także dzieje nazistowskich obozów koncentracyjnych.

W centrum narracji stawia bowiem sylwetki i losy ofiar, ukazując je przez pryzmat indywidualnych i zbiorowych doświadczeń więźniów deportowanych na Majdanek w latach 1941–1944. Kolejne rozdziały monografii koncentrują się na losach Żydów, Polaków, więźniów z dawnego ZSRR, oraz osób pochodzących z państw Europy Zachodniej. Jest to również pierwsza publikacja zawierająca całościowe spojrzenie na losy Polaków osadzanych na Majdanku. Artykuły poświęcone poszczególnym grupom poprzedza tekst oddający aktualny stan wiedzy o obozie.

Książka opowiada o obozie w duchu historii społecznej. Autorzy skoncentrowali swoją uwagę na położeniu uwięzionych, co stworzyło możliwość przedstawienia, głównie z ich punktu widzenia, struktur, mechanizmów i realiów reżimu obozowego, owego „państwa SS”, jakim były obozy jako instytucje totalne. Ma to szczególne znaczenie dla udokumentowania i upamiętnienia ich martyrologii, a w ślad za tym poznania prawdy o istocie i funkcjonowaniu obozu. Jednocześnie taka optyka, podbudowana materiałem źródłowym nazistowskiej proweniencji, pozwala na uchwycenie swoistego pulsowania historii (zmiany zachodzące w obozie, kluczowe wydarzenia itp.), a zarazem nakreślenie szerszej panoramy obozowego uniwersum – mówi Agnieszka Kowalczyk-Nowak, rzeczniczka Państwowego Muzeum na Majdanku.

Publikacja znacznie poszerza dotychczasową wiedzę o obozie, dzięki uwzględnieniu w niej nie tylko starszej historiografii, lecz także wyników badań z ostatnich dwóch dekad ogłaszanych najczęściej w niszowych czasopismach lub wydawnictwach obcojęzycznych. Wykorzystano w niej również dotychczas niepublikowane, a nawet niedawno odkryte archiwalia.

Mimo naukowego charakteru publikacja powstała z myślą o szerokim odbiorcy. Jej lekturę ma ułatwiać struktura monografii (pięć przekrojowych studiów, bibliografia załącznikowa, indeksy), przystępny język narracji i atrakcyjny layout – porządkujący omawiane zagadnienia i eksponujący cytowane w książce fragmenty relacji świadków. Publikację uzupełnia aneks ilustracyjny z fotografiami muzealiów – dodaje A. Kowalczyk-Nowak.

Wiele kwestii dotyczących powstania obozu oraz jego funkcji i roli jako narzędzia niemieckiej polityki okupacyjnej pokazano w nowym świetle i nowych interpretacjach. Książka jest uż dostępna w księgarni stacjonarnej i internetowej Państwowego Muzeum na Majdanku.