Lublin: odsłonięto pomnik bł. ks. Emiliana Kowcza

To greckokatolicki kapłan, ojciec rodziny, który swoje życie oddał służbie więźniom Majdanka. Poniedziałkową uroczystość poprzedziło nabożeństwo w archikatedrze lubelskiej, któremu przewodniczył abp Światosław Szewczuk, arcybiskup większy kijowsko-halicki, zwierzchnik ukraińskiego Kościoła greckokatolickiego.

W jego przekonaniu, nienawiść można pokonać jedynie miłością, a pogardę: przebaczeniem i miłosierdziem. To wezwanie z miejsca rozpaczy jest dowodem jego wiary w Boga i człowieka - mówił podczas wczorajszej liturgii zwierzchnik Kościoła katolickiego obrządku bizantyjsko-ukraińskiego. Zdaniem hierarchy, pokonywanie barier między ludźmi, nadal jest celem dla współczesnego świata. - Człowiek wierzący ma przed oczami dwa wymiary, bez których, nie jest w stanie w pełni być sobą: Boga i bliźniego– podkreślał arcybiskup.

Ksiądz Stefan Batruch, proboszcz parafii greckokatolickiej w Lublinie przypomina, że to współwięźniowie nadali księdzu Emilianowi tytuł „Proboszcza Majdanka”, który określił jego postawę w warunkach obozowych. „Spowiadał, wbrew zakazom udzielał Komunii świętej i odprawiał msze. Dodawał otuchy i nadziei na przetrwanie. Do tej pory nie spotkałem się z taką wypowiedzią z miejsca, które można uważać za piekło na ziemi, by ktoś z uwięzionych powiedział, że to, oprócz nieba, jest jedyne miejsce, w jakim on chce pozostać razem ze współwięźniami” – mówi prezes Fundacji Kultury Duchowej Pogranicza, która jest inicjatorem budowy monumentu.

Emilian przyszedł na świat 20 sierpnia 1884 r. w Kosmaczu, w rodzinie greckokatolickiego duchownego – Hryhorija Kowcza, który upowszechniał edukację wśród wiernych. Dbał również o wykształcenie i formację syna, który po ukończeniu gimnazjum rozpoczął studia teologiczne i filozoficzne w Rzymie. W 1910 r. wziął ślub z Marią Dobrianśką, a rok później przyjął świecenia kapłańskie.

Pracę duszpasterską rozpoczął w parafii Podwołoczyska. Następnie służył wśród kolonistów ukraińskich w parafii Kozarac w Bośni. Po 4 latach posługi wrócił do Galicji. W 1919 r. został kapelanem Ukraińskiej Armii Halickiej. W 1922 r. objął urząd proboszcza parafii Przemyślany koło Lwowa, który sprawował przez 20 lat. W tym czasie prowadził działalność religijną i społeczną. Organizował lokalne kongresy eucharystyczne, inicjował liczne przedsięwzięcia o charakterze oświatowo-kulturalnym.

W czasie niemieckiej okupacji ks. Kowcz pomagał Polakom, Ukraińcom i Żydom. Nie wahał się katechizować i chrzcić tych ostatnich, aby ochronić ich przed zagładą. Tym samym łamał zarządzenia władz okupacyjnych. To dlatego został aresztowany i osadzony w więzieniu gestapo we Lwowie. Był rok 1942. Podczas przesłuchań nie tylko przyznał się do udzielania chrztu Żydom, ale także odmówił złożenia deklaracji o zaprzestaniu tej praktyki w przyszłości. To stało się powodem wysłania go do obozu koncentracyjnego na Majdanku. Pełnił tam posługę duszpasterską, uznając swoją obozową misję za dar Opatrzności.

W listach wysyłanych do rodziny prosił, by nie próbowano go stamtąd wyciągać, bo to miejsce, w którym chce pozostać, aby realizować kapłańskie obowiązki. Więźniowie wdzięczni za pomoc, okazywali mu szacunek i pomagali w ciężkiej pracy. Dla wielu z nich stał się duchowym przewodnikiem. Ksiądz Emilian Kowcz zmarł w obozowym szpitalu 25 marca 1944 r. W 1999 r. Żydowska Rada Ukrainy nadała mu tytuł „Sprawiedliwego Ukrainy”. 26 czerwca 2001 we Lwowie ksiądz Emilian został beatyfikowany.

Jego pomnik stanął na skwerze przy skrzyżowaniu Drogi Męczenników Majdanka z ulicą Cmentarną. Z trzech stron monumentu, po polsku, ukraińsku i hebrajsku, wyryto słowa z listu, który duchowny napisał z obozu do rodziny. „Tutaj wszyscy jesteśmy równi: Polacy, Żydzi, Ukraińcy, Rosjanie, Łotysze i Estończycy. Jestem jedynym księdzem wśród nich. Nawet nie mogę sobie wyobrazić, jak będzie tutaj beze mnie” - brzmi fragment inskrypcji.

Podczas ceremonii odsłonięcia pomnika wręczono także Nagrodę Honorową im. bł. ks. Emiliana Kowcza, która przyznawana jest za działania na rzecz dialogu międzywyznaniowego, pojednania między narodami oraz wszechstronną działalność filantropijną. W tym roku kapituła wyróżniła reżyser Agnieszkę Holland oraz Ruch Odkrywców ZHP i Płast – Ukraińską Organizację Skautów w Polsce.

Źródło: ekai, gosc.pl